Transformer noise เสียงรบกวนจากหม้อแปลงไฟฟ้า
ในวิถีชีวิตของคนเมืองที่พื้นที่ใช้สอยมีจำกัด ทำให้เรามีความใกล้ชิดกับหม้อแปลงไฟฟ้ามากขึ้น อันเนื่องมาจากในบางอาคารอาจจะมีการติดตั้งหม้อแปลงไฟฟ้าอยู่ภายในอาคาร หรือที่พักอาศัยของท่านอาจจะไปอยู่ใกล้กับหม้อแปลงบนเสาไฟฟ้า และอาจจะได้ยิน เสียงฮัม อยู่ตลอดเวลา อาจจะเสียงไม่ได้ดังมาก หรืออาจจะเรียกว่า Humming noise แต่เป็นเสียงที่แสนจะน่ารำคาญ
เมื่อมองจากภายนอกอาจจะดูเหมือนว่าตัวหม้อแปลงเองไม่ได้มีกลไกอะไรที่ทำให้เกิดเสียง แต่ว่าการเกิดเสียงของหม้อแปลงเกิดขึ้นจากปรากฎการณ์ที่เรียกว่าสนามแม่เหล็ก เมื่อแผ่นโลหะถูกทำให้เป็นแม่เหล็ก จะเกิดการหดตัวและขยายตัวเป็นรอบ แต่เราจะไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า และจะเกิดเสียง ฮัม หรือ Humming noise โดยส่วนใหญ่การหดขยายตัวจะเกิดขึ้น 2 ครั้ง อย่างในกระแสไฟฟ้าปกติของบ้านเรา 50Hz หรือ 50 รอบต่อวินาที จะมีการสั่นเป็น 2 เท่า เป็น 100Hz หรือ 100 รอบต่อวินาที ที่เรียกว่าความถี่พื้นฐาน หรือ Foundational frequency
ในเมื่อเสียงที่เกิดขึ้นเป็นความถี่ที่ 100Hz ก็แสดงว่าเสียที่ได้ยินก็จะเป็นเกือบๆ Pure tone เลยใช่หรือไม่ ?
อันนี้ขอตอบเลยว่า ไม่มีอะไรที่สมบูรณแบบในส่วนประกอบของอุปกรณ์ เช่นความสมมาตรของอุปกรณ์ และส่วนประกอบภายใน รวมถึงความไม่สเถียรของความถี่ที่เกิดขึ้น รวมไปถึงการติดตั้งอุปกรณ์ที่ไม่สมบูรณ์แบบ จึงทำให้เกิดเสียงอื่นๆที่ตามมา เป็น Harmonic ลำดับต่างๆ ที่ทวีคูณระดับความน่ารำคาญของเสียงเพิ่มขึ้นไปอีก
ปัญหาของเสียงเสียงรบกวนจากหม้อแปลงไฟฟ้าจะมีหลักๆ 2 สาเหตุคือ
Airborne noise เสียงจากหม้อแปลงผ่านอากาศมาสู่หูเรา และอีกอย่างนึงคือ Structure borne noise เสียงที่เกิดจากการสั่นสะเทือนของหม้อแปลงผ่านมายังโครงสร้างของอาคาร อย่างที่ 2 มักจะพบเจอได้จากตัวหม้อแปลงที่ติดตั้งภายในอาคาร ในการวิเคราะห์สาเหตุเพื่อนำมาสู่การแก้ไขปัญหาได้อย่างถูกจุดนั้นจำเป็นต้องมีวิศวกรผู้เชี่ยวชาญด้าน Acoustics มีการใช้เครื่องมือวิเคราะห์ทางเสียงและสั่นสะเทือน วิเคราะห์ว่าเสียงที่เกิดขึ้นเป็นเสียงผ่านอากาศเป็นหลัก หรือว่าเสียงที่ผ่านทางโครงสร้างเป็นหลัก เพราะว่าการแก้ไขปัญหานั้นจะใช้วิธีการที่แตกต่างกัน
ในกรณีที่เป็น Airborne noise การติดตั้งฉนวนกันเสียงหรือทำ Enclosure สามารถช่วยลดระดับเสียงได้ แต่อย่าลืมถึงเรื่องระบบระบายอากาศ และสำหรับ Structure borne noise การติดตั้ง Vibration isolator ก็เป็นวิธีที่ช่วยลดแรงสั่นสะเทือนลง แต่ถ้าถามว่าทำไปแล้วแก้ไขไปแล้วจะสามารถลดได้เหลือเท่าไหร่ หรือทำเท่าไหร่ถึงจะพอ อันนี้จะต้องมีการคำนวณอย่างละเอียดจากทางวิศวกร
เราสามารถป้องกันปัญหาก่อนที่จะเกิดได้
– การเลือกตำแหน่งจัดวางหม้อแปลงให้ห่างไกลผู้คน
– ทำ Noise survey ก่อนการติดตั้ง และ ทำ Acoustic simulation ประเมินเพื่อหาทางแก้ไขก่อนเกิดปัญหา
– การออกแบบสถานที่ตั้งวางหม้อแปลงให้เหมาะสม ทั้งพื้น และผนังกันเสียง
– พึงระลึกไว้เสมอว่างานแก้ไขปัญหาเสียงภายหลังจากการติดตั้ง เป็นอะไรที่ทำยากและใช้งบประมาณสูง การมี Acoustics consult เป็นทางเลือกที่ดีที่สุด