การวัดเสียง & เดซิเบล

เข้าใจสเกลเดซิเบล (dB) การถ่วงน้ำหนักความถี่ (dBA/dBC/dBZ) การตอบสนองเวลา (Fast/Slow/Impulse) ตัวชี้วัดตามเวลา (Leq, Lmax, L10/L90, SEL, DNL/Lden) รวมทั้งเครื่องมือวัดมาตรฐาน คลาสความเที่ยงตรง และวิธีปฏิบัติภาคสนามเพื่อได้ผลที่เชื่อถือได้

เดซิเบล: dB, dBA, dBC, dBZ

• dB: สเกลลอการิทึมของความดันเสียง (อ้างอิง 20 µPa)
• dBA: ถ่วงน้ำหนักตามการได้ยินมนุษย์ เหมาะประเมินผลกระทบทั่วไป/สิ่งแวดล้อม
• dBC: ไวต่อความถี่ต่ำมากขึ้น เหมาะกรณี low-frequency/งานอุตสาหกรรมบางประเภท
• dBZ (Z-weight): ไม่มีการถ่วง (flat) ใช้การวิเคราะห์สัญญาณแบบดิบ/เทคนิคชั้นสูง

เลือกการถ่วงให้ตรงกับข้อกำหนด/มาตรฐานที่ต้องปฏิบัติตาม

Time Weighting: Fast (F) / Slow (S) / Impulse (I)

• Fast (F): ค่าตอบสนองเร็ว จับพีกระยะสั้น เหมาะดู dynamic
• Slow (S): ค่าตอบสนองช้าลง อ่านง่ายขึ้น เหมาะการเฝ้าระวังทั่วไป
• Impulse (I): เน้นเหตุการณ์กระแทก/ช็อต

รายงานควรระบุ time weighting ที่ใช้เสมอเพื่อให้ผลลัพธ์เปรียบเทียบกันได้

ตัวชี้วัดตามเวลา & สถิติ

• Leq: ค่าเฉลี่ยพลังงานตลอดช่วงเวลา (แกนนำของการประเมิน exposure)
• Lmax / Lmin: ค่าสูงสุด/ต่ำสุดในช่วงวัด ใช้ตรวจพีก/เหตุการณ์
• L10/L50/L90: เปอร์เซ็นไทล์ (L90 ≈ พื้นหลัง, L10 ≈ กิจกรรมเด่น)
• SEL (LAE): ระดับเสียงของเหตุการณ์เดี่ยว (เช่น เครื่องบินผ่านหนึ่งครั้ง)
• DNL / Lden: ตัวชี้วัดชุมชนรายวัน (ให้ penalty กลางคืน/ค่ำ)

กำหนด “ช่วงเวลา” ให้เหมาะสม เช่น 5/15/60 นาที หรือทั้งกลางวัน/กลางคืน

การประเมินการรับสัมผัส (Dose) & TWA

สำหรับสถานประกอบการ ใช้ dosimeter ประเมินการรับสัมผัสระหว่างงาน:

• Dose (%): เปอร์เซ็นต์การรับสัมผัสเมื่อเทียบกับเกณฑ์/เวลามาตรฐาน
• TWA: Time-Weighted Average ต่อช่วงงาน (เช่น 8 ชั่วโมง)
• รายงานควรระบุ criterion level, exchange rate, และ threshold ที่ใช้

เครื่องมือวัด & คลาสความเที่ยงตรง

• Sound Level Meter (SLM): Class 1 (ความแม่นยำสูง) / Class 2 (ทั่วไป)
• Dosimeter: สำหรับติดตัวพนักงาน ประเมิน Dose/TWA
• ไมโครโฟน: ไมค์คอนเดนเซอร์/ไฟฟ้าสถิต ใช้ windscreen เสมอ
• Calibrator: ตรวจสอบก่อน-หลังการวัด บันทึกค่าเบี่ยงเบนในรายงาน
• Data logger: บันทึกแบบ time-history/สถิติ/สเปกตรัม

เลือกเครื่องมือให้สอดคล้องกับมาตรฐาน/ข้อกำหนดที่ต้องอ้างอิง

แนวปฏิบัติภาคสนาม & ความไม่แน่นอน

• ตำแหน่งไมค์: ระยะจากผนัง/พื้น/เพดานตามข้อกำหนด ลดการสะท้อน
• ความสูงไมค์สอดคล้องกับบริบท (เช่น 1.2–1.5 m สำหรับชุมชน)
• สภาพลม/ฝน: ใช้ windscreen, บันทึกสภาพอากาศ
• เวลาวัด: ครอบคลุมทั้งช่วงพีกและนอกพีก
• ความไม่แน่นอน: ระบุคลาสเครื่องมือ การสอบเทียบ และเงื่อนไขหน้างาน

Octave/1⁄3-Octave, Tonality & Low-Frequency

การวิเคราะห์สเปกตรัมช่วยระบุย่านปัญหาเพื่อเลือกโซลูชันให้ตรงย่าน:

• Octave/1⁄3-Octave: ใช้จับย่านปัญหา และเทียบกับเส้นอ้างอิง
• Tonality: ตรวจโทนเด่นจากมอเตอร์/พัดลม/เฟือง
• Low-Frequency: มักต้องพึ่ง “มวล/ดีคัปเปิล/ซีล” มากกว่าวัสดุซับบาง

การทำแผนที่เสียง & บันทึกข้อมูล

ใช้ข้อมูลวัด (Leq, สถิติ, สเปกตรัม) สร้างแผนที่เสียง/จำลองผล เพื่อวางมาตรการก่อนลงทุนจริง และติดตามผลหลังปรับปรุง

อ่านต่อ: การติดตามเสียง & กรณีศึกษา

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

อ่านต่อ